Τα κάλαντα είναι ένα από τα πολλά χριστουγεννιάτικα έθιμα που λαμβάνουν χώρα κατά την περίοδο των γιορτών. Αποτελούνται από δημοτικά ευχητήρια και εγκωμιαστικά τραγούδια που συνηθίζεται να τραγουδούν παιδιά μέχρι και 15 ετών αλλά και μεγαλύτεροι άντρες σε ομάδες ή ατομικά. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα έχει επικρατήσει να τραγουδούν τα κάλαντα σύλλογοι όπως επίσης και χορωδίες.
Κατά κύριο λόγο φέρουν μαζί τους σιδερένια τρίγωνα, κιθάρες, ακορντεόν ακόμα και φυσαρμόνικες.
Το ενδιαφέρον όλων έχει παραμένει αναλλοίωτο στον χρόνο και έτσι συνεχίζουν μέχρι σήμερα την παράδοση περνώντας από σπίτια, μαγαζιά και δημόσιους χώρους ρωτώντας αν μπορούν να τα πουν. Αν η απάντησης είναι θετική ψάλλουν τους σκοπούς των γιορτών και οι νοικοκυραίοι τους δίνουν κάποιο χρηματικό αντίτιμο ή γλυκίσματα όπως μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Στο τελείωμα πάντα θα δώσουν μια ευχή όπως «και του χρόνου» ή «Χρόνια Πολλά».
Υπάρχουν 3 διαφορετικοί ψαλμοί για κάλαντα ανάλογα με την περίοδο που λέγονται. Πιο διαδεδομένα είναι τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα όπως επίσης και τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς, ενώ λιγότερο διαδεδομένα είναι αυτά των Θεοφανείων ή αλλιώς Φώτων. Θεωρείτε πως η ιστορία τους είναι πολύ μεγάλη και συνδέεται κυρίως με την αρχαία Ελλάδα καθώς έχουν βρεθεί παρόμοια γραπτά στο παρελθόν.
Τα παιδιά εκείνα τα χρόνια συνήθιζαν να κρατούν ομοιώματα καραβιών για να παραστήσουν τον ερχομό του θεού Διόνυσου. Σε διαφορετική περίπτωση έφεραν μαζί τους κλαδιά ελιάς ή δάφνης στα οποία κρεμούσαν κόκκινες και άσπρες κλωστές στις οποίες στην τελική έδεναν τις προσφορές των ανθρώπων.
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα
Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού την θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει. Οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η κτήσις όλη. Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά ψηλή μου δεντρολιβανιά κι αρχή καλός μας χρόνος εκκλησιά μετ’ άγιο θρόνος. Αρχή που βγήκε ο Χριστός άγιος και Πνευματικός, στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει. Άγιος Βασίλης έρχεται, και δεν μας καταδέχεται, από την Καισαρεία, συ’ σαι αρχόντισσα κυρία.
Κάλαντα των Φώτων
Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός. Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό κάθεται η κυρά μας η Παναγιά. Όργανο βαστάει, κερί κρατεί και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί. Άϊ Γιάννη αφέντη και βαπτιστή βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί. Ν’ ανεβώ επάνω στον ουρανό να μαζέψω ρόδα και λίβανο. Καλημέρα, καλημέρα, Καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.
